Zaburzenia osobowości
Zaburzenia osobowości
Czym jest osobowość?
Osobowość opisuje unikalne wzorce myśli, uczuć i zachowań, które odróżniają osobę od innych.
Termin osobowość odnosi się do zestawu cech i wzorców myślenia, zachowania i uczuć, które sprawiają, że jesteśmy sobą.
Po pewnym wieku osobowość jest w większości spójna. W różnych sytuacjach człowiek działa lub myśli w podobny sposób ze względu na swoją osobowość. Jednak pewne cechy osobowości i wzorce zachowań mogą się zmieniać z biegiem czasu.
Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez:
- doświadczenia,
- kontakty z osobami znaczącymi dla danej jednostki,
- role społeczne pełnione przez daną osobę,
- sytuacje powtarzające się
Czym są zaburzenia osobowości?
Zaburzenia osobowości są określane jako utrwalone wzorce zachowania, funkcjonowania i relacji z innymi.
Rodzaje zaburzeń osobowości
Zaburzenia osobowości - osobowość paranoiczna
Pacjenci cierpiący na paranoiczne zaburzenie osobowości są wysoko podejrzliwi. Często przekonani są o tym, że bliscy lub otoczenie chce im zrobić krzywdę. Zaburzenie polega przede wszystkim na braku zaufania do innych ludzi, do ich zamiarów i intencji.
- Wątpią w zaangażowanie, lojalność i wiarygodność innych, wierząc, że inni ich wykorzystują lub oszukują.
- Nie mówią zbyt dużo o sobie ponieważ boją się, że informacje zostaną wykorzystane przeciwko nim.
- Nadwrażliwość i źle przyjmowana krytyka.
- Odczytywanie ukrytego znaczenia w niewinnych uwagach lub przypadkowych spojrzeniach innych.
- Podejrzenia, bez uzasadnionego powodu, że ich współmałżonkowie lub partnerzy są niewierni.
- Brak dostrzegania swojej roli w problemach i konfliktach, wierząc, że zawsze mają rację.
Zaburzenia osobowości - osobowość borderline (z pogranicza)
Osobowość borderline (BPD – borderline personality disorder; inaczej: osobowość typu borderline, osobowość z pogranicza, osobowość chwiejna emocjonalnie).
Zaburzenie osobowości typu borderline to zaburzenie, które znacząco wpływa na sposób myślenia, odczuwania siebie i innych, powodując problemy z funkcjonowaniem w życiu codziennym. Osobowość borderline charakteryzuje się problemem z obrazem samego siebie, trudności w zarządzaniu emocjami i zachowaniem oraz wzorem niestabilnych relacji.
Jakie są cechy osobowości borderline i jakie są metody terapii zaburzenia? jak pomóc osobie z BPD ?
Objawy osobowości borderline mogą obejmować:
- Silny strach przed odrzuceniem
- Niestabilne, intensywne relacje, na przykład idealizowanie drugiej osoby przez chwilę, następna nagła zmiana przekonań na negatywne -dotyczących drugiej osoby,
- Gwałtowne zmiany w tożsamości i obrazie siebie, zmiana celów i wartości, postrzegania siebie
- Ryzykowne zachowania, takie jak hazard, szybka jazda samochodem, niebezpieczny seks, wydawanie pieniędzy, nadużywanie narkotyków
- Zachowania samobójcze lub samookaleczenia, często w odpowiedzi na strach przed odrzuceniem
- Wahania nastroju trwające od kilku godzin do kilku dni, które mogą obejmować szczęście, drażliwość, wstyd lub niepokój
- Ciągłe uczucie pustki
Przyczyny powstawania zaburzeń z pogranicza.
Na przyczyny powstania zaburzeń z pogranicza składa się wiele teorii, które biorą pod uwagę uwarunkowania genetyczne, przeżyte traumy oraz schematy funkcjonowania, które powstały w dzieciństwie w procesie relacji z ważnymi osobami (opiekunami). Natomiast łączy je brak i nadmiar – m. in. brak odpowiedniej opieki rodzicielskiej, opuszczenia lub brak umiłości, doświadczenia traumatyczne, nadużycia i przemoc.
Istnienie braku jest powiązane z istnieniem nadmiaru i odwrotnie nadmiaru z brakiem.
Jak pomóc osobie z BPD?
Wiele dorosłych osób z borderline widzi świat oczami dziecka. Podstawowym krokiem dla rodzin i innych, którzy chcą zrozumieć, jest zdobycie wiedzy o BPD.
Histrioniczne zaburzenie osobowości
Histrioniczne zaburzenie osobowości charakteryzuje się:
- silną potrzebą skupiania na sobie uwagi otoczenia,
- teatralność zachowania,
- płytka i chwiejna uczuciowość;
Osobowość histrioniczna w ICD-10 oraz w DSM-5 zaklasyfikowana została do grupy zaburzeń osobowości. Jako przykłady objawów osobowości histrionicznej wymienia się:
- dramatyczne zachowanie,
- koncentrację na własnej osobie,
- skupienie się na swoich potrzebach
- brak brania pod uwagę potrzeb bliskich/ innych osób,
- chęć bycia w centrum uwagi,
- ciągłe poszukiwanie aprobaty ze strony innych osób,
- stosowanie manipulacji,
- przesadną ekspresję emocjonalną,
- podatność na sugestię,
- zachowanie teatralne,
- wahania emocjonalne,
- wysoką wrażliwość na krytykę
- poświęcanie dużej uwagi swojemu wyglądowi,
- egocentryzm.
Osobowość narcystyczna
Osobowością narcystyczną określa się osobę z nadmiernym poczuciem własnej wartości wraz z potrzebą uznania i uwagi. Charakterystycznymi cechami dla osobowości narcystycznej jest brak empatii i skłonność do wykorzystywania innych dla własnych celów.
Narcystyczne zaburzenie osobowości powoduje problemy w wielu obszarach życia, takich jak relacje, praca, szkoła czy sprawy finansowe. Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości mogą być na ogół nieszczęśliwe i rozczarowane, gdy nie otrzymują specjalnych przysług i podziwu, na jakie według nich zasługują. Mogą uważać swoje relacje za trudne i niespełnione.
Objawy narcystycznego zaburzenia osobowości i ich nasilenie mogą się różnić:
- Nieuzasadnione wysokie poczucie własnej wartości, potrzeba ciągłego, nadmiernego podziwu.
- Przekonanie zasługiwania na przywileje i specjalne traktowanie.
- Wyolbrzymianie osiągnięć i talentów aby wydawały się większe, niż są w rzeczywistości.
- Fantazje o sukcesie, władzy, błyskotliwości, pięknie lub idealnym życiu.
- Przekonanie o byciu lepszym od innych, spędzanie czasu tylko z równie wyjątkowymi ludźmi
- Wykorzystywanie innych do osiągnięcia celu
- Niezdolność lub niechęć do rozpoznawania potrzeb i uczuć innych.
- Arogancja,
- Naleganie, aby mieć wszystko, co najlepsze.
Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości mają trudności z przyjęciem wszystkiego, co uważają za krytykę:
- Niecierpliwość lub złość, gdy nie otrzymują specjalnego uznania lub traktowania.
- Problemy w kontaktach z innymi, łatwość w odczuciu bycia lekceważonym.
- Trudności z zarządzaniem swoimi emocjami i zachowaniem.
- Problemy z radzeniem sobie ze stresem i przystosowaniem się do zmian.
- Wycofywanie się lub unikanie sytuacji, w których mogą zawieść.
NASZ BLOG
Książki podcasty, recenzje.
